Mensenrechten zijn niet zo oud als de mensheid. Het oudste beroep moge bij de lezers wel bekend zijn en zegt genoeg.
Tot 1917 mochten arme mensen niet stemmen. In 1890 mocht maar 14% van de mannen stemmen. Hoezo was Nederland een democratie in 1900?
Waarom werden de slaven niet gecompenseerd voor het aangedane leed, maar wel de slavenhouders?
Dat is een vraag die je veel hoort omstreeks 1 juli, de dag dat 160 jaar geleden (1863) de slavernij werd afgeschaft in Suriname, en feitelijk pas in 1873 (150 jaar geleden), want de vrijgemaakte slaven moesten nog 10 jaar doorwerken onder staatstoezicht, want zelfs tot een verslechtering van de leefomstandigheden zou lijden.
Wie die vraag stelt, en denkt dat is onrechtvaardig, heeft volkomen gelijk.
Wie de vraag stelt en het antwoord niet snapt, begrijpt de wereld niet.
Rechtvaardigheid regeert helemaal niet, noch in de natuur noch in de mensenwereld. Macht regeert.
Aan die macht kan door democratie, scheiding van kerk en staat, en in wet- en regelgeving vastgelegde mensenrechten paal en perk worden gesteld, maar meer dan een poging om die macht in te kapselen is het niet.
De macht sijpelt als water door de mazen van de wet, en ook in de menselijke natuur is het vaak jij of ik, en hoe rijker de ik en hoe armer de jij, hoe vaker de ik.
Wie de vraag beantwoordt vanuit dit pragmatisch wereldbeeld, begrijpt het antwoord maar al te goed.
Beantwoord de vraag niet vanuit emotie, maar analyseer.
Denk verder dan je neus lang is, kijk naar de economische actoren, de machtsfactoren en denk aan externe kosten. Externe kosten zijn kosten wel gemaakt worden door producenten, maar afgewenteld worden op anderen in de maatschappij.
Kosten waar geen rekening mee wordt gehouden in het productieproces, ze belanden (met vertraging) op het bordje van anderen. Kijk hoe goed en goedkoop ons product!
Een klassiek voorbeeld is het het dumpen van reststoffen in de natuur. Dat blijkt maar al te vaak schadelijk; zie de uitstoot van Tata-steel in IJmuiden, of de lozingen van DuPont (Chemours) in Dordrecht.
Maar denk ook aan de stikstofcrisis, de boeren en de natuurschade die al jaren door overmatige uitstoot van stikstof wordt veroorzaakt. Dat weten de boerenorganisaties al sinds de jaren 80.
Wat gebeurt er 35 jaar later met de piekbelasters?
Worden de piekbelasters gestraft voor de maatschappelijke schade die ze veroorzaken?
Welnee, de piekbelasters worden woest aantrekkelijk uitgekocht, en krijgen nog een bonus van 20% op de koop toe.
Eigenaren van grote boerenbedrijven kunnen dan in een klap miljonair zijn.
Terug in de tijd. Werden de eigenaren van plantages in 1863 niet gewoon woest aantrekkelijk gecompenseerd voor het verlies van hun slaven?
Soms verandert er in 150 jaar minder dan je wil.