Aan de ketting van het eigen erf; zo mag je de verknochtheid van de Nederlandse boer aan zijn eigen erf best omschrijven. Op dat stukje grond is de boer niet alleen boer, maar ook koning, wetgever en zelfs alleenheerser.
En kom niet te dicht bij de boer, en vertel hem niet wat ie moet doen daar houdt ie namelijk niet van van.
Een indringer wordt van oudsher met de hooivork achternagezeten, maar veel verder dan de eerste bocht van de weg dan ook weer niet, want ver weg van huis dat wil die boer ook weer niet.
En de koeien moeten worden gemolken, en het hooi moet van het land.
Al wordt het niet het oudste beroep van de wereld genoemd, de boer is in wezen de oervorm van de staat, een voorloper van elke vorm van gemeenschap. De boer vormt zijn eigen economie, bemant zijn eigen leger en maakt zijn eigen wetten. Eeuwen lang.
Een historisch eigenstandig autarkisch, en ook ergens anarchistisch typje, eerder behoudend dan progressief, want wat de boer niet kent dat eet ie niet, en veel reizen en verre contacten opdoen zit er dus niet in, en het boerenverstand is dan wel vindingrijk en oorspronkelijk, veel verder dan het eigen erf reikt de kennis weer niet.
Wat de boer niet kent dat vreet ie niet, wat de boer niet kent dat eet ie niet, en wat de boer niet kent dat vreest ie niet.
Stikstof kan je niet zien, dus is het geen probleem. ’t lijken wel corona-wappies, die kerels in hun overall boven op de tractor.
Externe kosten, daar komen we weer.
Wat zijn externe kosten? Even het geheugen opfrissen, de kosten van de menselijke activiteit die niet bij de producent in rekening worden gebracht maar afgeschoven worden op de omgeving.
Een voorbeeld, een verffabriek die vervuilde afvalstoffen in de rivier loost. Dat is makkelijk produceren, maar de samenleving zit met een vervuilde rivier, minder vis, en gezondheidsklachten.
De vervuiler betaalt niet, dat maakt de externe kosten problematiek zo belangrijk, maar de externe kosten zijn niet altijd gelijk duidelijk, dat maakt de problematiek zo complex.
In Groningen gebeurde hetzelfde met de gaswinning. Gas uit de bodem, de eerste veertig jaar bijna geen aardbevingen. Dan opeens wel.
De NAM maakt winst, de schade van de aardbevingen zijn de externe kosten die de NAM niet betaalt dus die komen op het bordje van de Groninger.
Scheuren in de muren, stress, slapeloosheid, huizen die minder waard zijn, maar ook jaren van ellende, en dat valt langzamerhand niet meer te compenseren.
Er waren al veel vroeger tekenen dat de gaswinning tot bodemdalingen en aardbevingen zou kunnen leiden. Werden genegeerd.
Terug naar die boer, waarvan de familie soms al eeuwen op diezelfde plek boert.
Natuurlijk heeft dat boerengezin daar een soort gewoonte recht om het vak uit te oefenen.
Maar daarmee heeft een boer toch niet het recht zijn eigen bodem te vergiftigen? Om het leefklimaat en de natuur van Nederland schade toe te brengen?
En dat gebeurt met de huidige intensieve veeteelt juist wel. Het is niet een paar kippen en varkens op een stukje weiland. Het is een agrarisch industriegebied met grootschalige bedrijfsactiviteit.
En ook dat weten we al jaren, en ook dat wordt stelselmatig door de landbouwlobby genegeerd.
De boer verdient aan de export (75% van de productie gaat naar het buitenland), en de naaste omgeving betaalt de prijs.
Kijk naar de Zembla documentaire Stank en Strijd over de varkensboeren in het Brabantse Deurne, en zie en snap waar het wringt.
Externe kosten die niet in rekening worden gebracht!
En een wethouder die de verkeerde partij kiest.
Laat de boer maar naar de rechter gaan als hij meent een recht te hebben om aantoonbaar schade te mogen aanrichten aan de gezondheid en het leefgenot van buurtbewoners.
Stankoverlast, stikstof- en fijnstof-uitstoot die aantoonbaar schadelijk voor de omgeving is, en een papieren werkelijkheid waarin dat allemaal zogenaamd wel meevalt. Boeren die investeren in technieken die niet werken. Ja, dat is nog eens boerenslimheid, dat ze daar mee weg komen.
De boeren ontkennen de schade die ze veroorzaken, ze behandelen de rest van Nederland, zoals de NAM de Groningers jarenlang aan het lijntje heeft gehouden.
En natuurlijk zien de boeren zich zelf niet als dader maar als slachtoffer! Dat is in de mode, emotie verkoopt veel beter dan de ratio, vorm en inhoud lopen toch al steeds meer door elkaar. Dus als een boer maar overtuigend genoeg zegt dat de overheid de schuldige is, dan gelooft de goegemeente die sympathieke kerel op klompen.
Overheid verman je!
Zeg tegen een boer, het mag niet wat je doet, die stokstof uitstoot, die stankoverlast, die tienduizenden kippen en varkens in zo’n flat. Dat dierenleed. Je veroorzaakt aantoonbare schade aan mens en milieu. Zorg dat je dat beter doet, dan is er niks aan de hand.
Laat het hem verder zelf uitzoeken, als ie niet wil overleggen, hij is tenslotte ondernemer en boer, maar als de overlast blijft dan moet de boodschap aan de boer duidelijk zijn: dan sluit je bedrijf en dan ga je de gevangenis in.